Çelik Aşısı Hazırlık ve Uygulama Rehberi
Çelik Aşısı Nedir?
Çelik aşısı, genellikle meyve ağaçlarında kullanılan bir aşılama yöntemidir. Bu yöntemde, bir bitkiden alınan dal parçası (çelik), başka bir bitkinin gövdesine veya dalına tutturularak kaynaşmaları sağlanır. Amaç, üstün özelliklere sahip bir çeşidin, güçlü bir anaç üzerinde büyümesini sağlamaktır. Özellikle elma, armut, şeftali ve erik gibi meyve ağaçlarında yaygın olarak uygulanır.
Çelik Aşısı İçin Gereken Malzemeler
- Sağlıklı bir bitkiden alınmış aşı çeliği (kalem)
- Anaç bitki (aşının yapılacağı gövde veya dal)
- Keskin bir aşı bıçağı veya budama makası
- Aşı macunu veya parafin
- Bağlama malzemesi (aşı bandı, rafya veya lastik bant)
- Dezenfektan (aletleri temizlemek için)
Çelik Aşısı Hazırlama Adımları
- Çelik Seçimi: Aşı için kullanılacak çelik, sağlıklı ve hastalıksız bir bitkiden alınmalıdır. Genellikle bir yıllık sürgünler tercih edilir. Çelikler, yaklaşık 10-15 cm uzunluğunda ve üzerinde 2-3 göz bulunacak şekilde kesilir. İşlem, bitkinin dinlenme döneminde (sonbahar veya kış aylarında) yapılmalıdır.
- Çeliklerin Saklanması: Kesilen çelikler, nemli bir ortamda (örneğin, nemli kum veya torf içinde) ve serin bir yerde saklanarak, aşı zamanına kadar canlı kalmaları sağlanır. Aşılama genellikle ilkbaharda, bitkilerin uyanma döneminde yapılır.
- Aletlerin Temizliği: Aşı bıçağı veya makas, dezenfektan ile temizlenerek hastalık bulaşma riski azaltılmalıdır.
Çelik Aşısı Uygulama Yöntemleri
Çelik aşısı, genellikle "kalem aşısı" olarak bilinir ve birkaç farklı teknikle uygulanabilir. En yaygın yöntemler şunlardır: - Yarma Aşısı: Anaç bitkinin gövdesi veya kalın bir dalı, keskin bir aletle düzgün şekilde yarılır. Hazırlanan çeliğin alt ucu, V şeklinde sivriltilir ve anaçtaki yarığa yerleştirilir. Anaç ve çeliğin kabuk kısımlarının temas etmesi önemlidir. Ardından, aşı bağlanır ve macunla kapatılır.
- Kakma Aşısı: Anaç üzerinde T şeklinde bir kesi yapılır ve kabuk hafifçe kaldırılır. Çeliğin ucu, yine sivriltilerek bu kesiye yerleştirilir. Bağlama ve macunlama işlemi aynı şekilde tamamlanır.
- Dilçikli Aşısı: İnce dallar için uygundur. Hem anaç hem de çelik üzerinde birbirine uyacak şekilde dil şeklinde kesiler yapılır. İki parça birleştirilerek bağlanır.
Çelik Aşısı Uygulama Adımları
- Anaç Hazırlığı: Aşının yapılacağı anaç bitki, sağlıklı ve uygun kalınlıkta olmalıdır (genellikle 1-5 cm çapında). Anaç, aşı noktasından temiz bir şekilde kesilir veya hazırlanır.
- Çeliğin Yerleştirilmesi: Hazırlanan çelik, anaçla temas edecek şekilde yerleştirilir. Kabuk katmanlarının üst üste gelmesine dikkat edilmelidir.
- Bağlama: Aşı noktası, aşı bandı veya benzeri bir malzemeyle sıkıca bağlanır. Bu, çeliğin sabit kalmasını ve kaynaşmayı kolaylaştırır.
- Macunlama: Aşı macunu veya parafin ile aşı bölgesi kapatılır. Bu, nem kaybını önler ve enfeksiyon riskini azaltır.
- Sonrasında Bakım: Aşı yapıldıktan sonra, bitki düzenli olarak sulanmalı ve güneş ışığı alan bir yerde tutulmalıdır. Birkaç hafta içinde, çelik yeşermeye başlarsa aşı başarılı demektir. Bağlar, kaynaşma tamamlandıktan sonra gevşetilebilir veya çıkarılabilir.
Çelik Aşısında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Aşı, bitkinin aktif büyüme döneminde yapılmamalıdır; en uygun zaman ilkbahar başlangıcıdır.
- Keskin ve temiz aletler kullanarak, bitki dokularının zarar görmesi engellenmelidir.
- Aşı sırasında hızlı çalışmak önemlidir; çelik ve anaç kesildikten sonra bekletilmemelidir.
- Başarı oranını artırmak için, aynı anaç üzerine birden fazla çelik aşılanabilir.
Çelik aşısı, biraz pratik gerektiren ancak etkili bir yöntemdir. Doğru teknikle uygulandığında, meyve verimi ve bitki sağlığı üzerinde olumlu sonuçlar verir. Eğer acemiyseniz, küçük denemelerle başlamanız önerilir.
|