Çocuk felci aşısını geliştiren bilim insanı kimdir?

Çocuk felciyle mücadelede Jonas Salk ve Albert Sabin'in geliştirdiği aşılar, tıp tarihinin en önemli dönüm noktalarından birini oluşturuyor. Bu iki bilim insanının farklı yaklaşımları, milyonlarca hayatı kurtararak küresel sağlıkta kalıcı bir etki yaratmıştır.

26 Kasım 2025

Çocuk Felci Aşısını Geliştiren Bilim İnsanları


Çocuk felci (poliomyelit) aşısının geliştirilmesi, 20. yüzyılın en önemli tıbbi başarılarından biridir ve bu süreçte iki temel aşı türü ortaya çıkmıştır: Jonas Salk tarafından geliştirilen inaktive edilmiş çocuk felci aşısı (IPV) ve Albert Sabin tarafından geliştirilen oral çocuk felci aşısı (OPV). Her iki bilim insanı da bu hastalıkla mücadelede kritik roller oynamıştır. Aşağıda, bu gelişmelerin detaylarını bulabilirsiniz:

1. Jonas Salk ve İnaktive Edilmiş Çocuk Felci Aşısı (IPV)

  • Jonas Salk, 1950'lerde inaktive edilmiş çocuk felci aşısını (IPV) geliştiren Amerikalı bir virolog ve tıp araştırmacısıdır.
  • Bu aşı, ölü poliovirüs kullanılarak hazırlanmıştır ve enjeksiyon yoluyla uygulanır. IPV, hastalığa karşı güçlü bir bağışıklık sağlarken, canlı virüs içermediği için aşı kaynaklı çocuk felci riski taşımaz.
  • Salk'ın aşısı, 1955'te yaygın olarak kullanıma sunulmuş ve çocuk felci vakalarında hızlı bir düşüşe yol açmıştır. Bu, büyük bir halk sağlığı zaferi olarak kabul edilir.

2. Albert Sabin ve Oral Çocuk Felci Aşısı (OPV)


  • Albert Sabin, 1960'larda oral çocuk felci aşısını (OPV) geliştiren Polonya asıllı Amerikalı bir tıp araştırmacısıdır.
  • OPV, zayıflatılmış canlı poliovirüs içerir ve ağız yoluyla (damla şeklinde) uygulanır. Bu aşı, bağırsakta bağışıklık oluşturarak virüsün yayılmasını engeller ve toplumsal bağışıklığı güçlendirir.
  • Sabin'in aşısı, uygulama kolaylığı ve düşük maliyeti nedeniyle, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaygınlaşmış ve çocuk felcinin neredeyse tamamen ortadan kaldırılmasında etkili olmuştur. Ancak, çok nadir durumlarda aşı kaynaklı çocuk felci riski taşıyabilir.

3. Tarihsel Bağlam ve Etkileri

  • Çocuk felci, 20. yüzyılın başlarında dünya çapında salgınlara neden olan ve özellikle çocukları etkileyen ciddi bir hastalıktı. Salk ve Sabin'in çalışmaları, bu hastalığın kontrol altına alınmasında dönüm noktası oluşturdu.
  • Günümüzde, hem IPV hem de OPV dünya genelinde kullanılmakta olup, Dünya Sağlık Örgütü gibi kuruluşlar, çocuk felcini tamamen yok etmek için küresel aşılama programları yürütmektedir. Örneğin, birçok ülke, güvenlik nedeniyle önce IPV ile başlayıp ardından OPV ile destekleyen karma programlar uygular.
  • Bu bilim insanlarının katkıları, milyonlarca insanın hayatını kurtarmış ve halk sağlığı alanında kalıcı bir miras bırakmıştır.

Kısacası, çocuk felci aşısının geliştirilmesi Jonas Salk ve Albert Sabin'in öncü çalışmalarına dayanır; her ikisi de modern aşılama tarihinde saygıyla anılmaktadır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;