Erik aşısı ne zaman uygulanır ve nasıl yapılır?

Erik aşısı, erik ağaçlarının çoğaltılması, verimliliğinin artırılması veya farklı çeşitlerin aşılanması için kullanılan bir yöntemdir. Aşılama, genellikle sağlıklı bir anaç (alt kısım) üzerine istenilen erik çeşidinin kalem veya gözünün yerleştirilmesiyle yapılır. Bu sayede, ağacın büyüme hızı, meyve kalitesi ve hastalıklara dayanıklılığı iyileştirilebilir. Erik aşısı, genellikle göz aşısı veya kalem aşısı gibi yöntemlerle uygulanır ve doğru zamanlama, başarı için kritik öneme sahiptir.

Erik aşısı için en uygun zaman, ağacın aktif büyüme dönemine bağlıdır. Genellikle iki ana dönem tercih edilir:

• İlkbahar Aşısı: Bu, en yaygın dönemdir ve genellikle mart-nisan aylarında, ağaçların tomurcuklanmaya başladığı ancak yaprakların tam olarak açılmadığı zaman yapılır. Hava sıcaklığının 10-15°C civarında olduğu, don riskinin azaldığı günler idealdir. Bu dönemde, kalem aşısı veya yarma aşısı gibi yöntemler kullanılabilir.
• Yaz Aşısı: Temmuz-ağustos aylarında uygulanan göz aşısı (T-göz aşısı) tercih edilir. Bu dönemde, ağaçların kabuğu kolayca ayrılabilir ve sıcak hava koşulları aşının tutmasını kolaylaştırır. Yaz aşısı, özellikle hızlı sonuç almak isteyenler için uygundur.

Genel olarak, aşılama zamanı bölgenin iklimine göre değişebilir; soğuk bölgelerde ilkbahar daha güvenliyken, ılıman yerlerde yaz aşısı da başarılı olabilir. Aşılama öncesi, ağacın sağlıklı olduğundan ve anaç ile kalemin uyumlu olduğundan emin olunmalıdır.

Erik aşısı, temel olarak göz aşısı veya kalem aşısı yöntemleriyle gerçekleştirilir. İşte adım adım bir rehber:

• Hazırlık Aşaması: Öncelikle, sağlıklı bir anaç seçin (genellikle 1-2 yaşında, hastalıksız bir erik fidanı). Aşı kalemi veya gözü, istenen erik çeşidinden alınmalı ve taze olmalıdır. Kalemler, genellikle kışın alınıp soğukta saklanır, ancak ilkbaharda doğrudan kullanılabilir. Aletler (aşı bıçağı, budama makası) temiz ve dezenfekte edilmiş olmalıdır.
• Göz Aşısı (T-Göz Aşısı) Yöntemi: Yaz aylarında yaygındır. Anaç üzerinde "T" şeklinde bir kesi yapılır, kabuk hafifçe kaldırılır. Ardından, hazırlanan göz (tomurcuk) bu kesiye yerleştirilip, aşı bandı veya rafya ile sıkıca sarılır. Gözün hava alması engellenmeli ve 2-3 hafta sonra tutup tutmadığı kontrol edilmelidir.
• Kalem Aşısı Yöntemi: İlkbaharda uygulanır. Yarma aşısı veya dilcikli aşı gibi çeşitleri vardır. Anaç üzerinde uygun bir dal seçilip, kesilir. Kalem, anaçla aynı çapta olacak şekilde hazırlanır ve anaçtaki yarığa yerleştirilir. Aşı macunu veya bandı ile sıkıca kapatılarak, su kaybı önlenir. Aşının tutması için, nemli ve gölge bir ortam sağlanmalıdır.
• Sonrasında Bakım: Aşı yapıldıktan sonra, ağacı düzenli sulayın ve gübreleyin. Aşı bölgesini koruyun; 4-6 hafta içinde tomurcukların yeşermesi başarılı olduğunu gösterir. Eğer aşı tutmazsa, zaman kaybetmeden tekrarlanabilir.

Genel olarak, erik aşısı sabır ve dikkat gerektirir; doğru teknikle yapıldığında, meyve verimi ve ağaç sağlığı önemli ölçüde artar. Yeni başlayanlar için, deneyimli bahçıvanlardan destek almak faydalı olabilir.