Inaktif polio aşısı nedir ve nasıl etki eder?

İnaktif Polio Aşısı (IPV), çocuk felcine neden olan poliovirüsün laboratuvar koşullarında inaktive edilmiş (ölü) formunu içeren bir aşıdır. Bu aşı, virüsün hastalık yapma yeteneğini kaybettiği, ancak bağışıklık sistemini uyarma özelliğini koruduğu bir yapıya sahiptir. IPV, enjekte edilerek uygulanır ve genellikle çocukluk dönemi aşı takviminde yer alır. İlk kez 1955 yılında Dr. Jonas Salk tarafından geliştirilmiştir ve günümüzde birçok ülkede yaygın olarak kullanılmaktadır. Amaç, poliovirüse karşı güçlü bir bağışıklık yanıtı oluşturarak çocuk felci hastalığını önlemektir.

İnaktif Polio Aşısı'nın etki mekanizması, bağışıklık sistemini poliovirüse karşı hazırlamaya dayanır. İşleyişi şu şekildedir:

• Aşı, inaktive edilmiş poliovirüs içerir, yani virüs canlı değildir ve hastalığa neden olmaz.
• Vücuda enjekte edildiğinde, bağışıklık sistemi bu virüs parçacıklarını "yabancı" olarak tanır ve antikor üretmeye başlar.
• Oluşan antikorlar, gelecekte gerçek bir poliovirüsle karşılaşıldığında hızla harekete geçer ve virüsü nötralize ederek hastalığın gelişmesini engeller.
• IPV özellikle kan dolaşımında yüksek düzeyde antikor üretimini teşvik eder, bu da virüsün vücuda yayılmasını önlemede etkilidir. Ancak, bağırsaklarda lokal bağışıklık oluşturmada sınırlıdır; bu nedenle, bazı durumlarda oral polio aşısı (OPV) ile desteklenebilir.

IPV genellikle birkaç doz halinde uygulanır (örneğin, 2, 4, 6-18 aylık ve 4-6 yaşlarında) ve ömür boyu koruma sağlamak için yeterli bağışıklık yanıtı oluşturur. Bu aşı, çocuk felcinin eradikasyonu (dünya çapında yok edilmesi) çabalarında kritik bir rol oynamaktadır ve güvenliği yüksek olarak kabul edilir.