İncir aşılaması nasıl yapılır ve nelere dikkat edilmelidir?

İncir aşılama, mevcut bir incir ağacının üzerine istenilen çeşitten bir dal parçası (kalem) veya göz yerleştirilerek yeni bir bitki elde etme işlemidir. İncir ağaçları genellikle çelikle çoğaltılabilse de, aşılama daha hızlı büyüme, çeşit değişikliği veya hastalıklara dayanıklılık sağlamak için kullanılır. İşte incir aşılamasında yaygın olarak kullanılan yöntemler:

• Göz Aşısı (Yama Göz Aşısı): İncir için en yaygın aşılama yöntemidir. İlkbahar veya yaz aylarında, anaç ağacın kabuğuna T şeklinde bir kesi açılarak, istenilen çeşitten alınan bir göz (tomurcuk) yerleştirilir. Bu yöntemde, gözün kabuk altında sıkıca temas etmesi sağlanır ve aşı bağı ile sabitlenir.
• Kalem Aşısı: Bu yöntem, daha yaşlı ağaçlarda veya çapı büyük anaçlarda kullanılır. İlkbaharda, anaç ağacın dalları kesilerek, hazırlanan kalemler (dal parçaları) uygun şekilde yerleştirilir. Yarma aşı veya dilcikli aşı gibi çeşitleri vardır. Kalem aşısında, kalemlerin en az 2-3 göz içermesi ve anaçla tam uyum sağlaması önemlidir.
• Yanaştırma Aşısı: Anaç ve kalemin yan yana getirilip bağlandığı bir yöntemdir, genellikle incirde daha az kullanılır ancak ince dallar için uygundur.

İncir aşılamasını başarılı bir şekilde yapmak için şu adımları izleyin:

• Zamanlama: İncir aşılama için en uygun zaman, ağacın aktif büyüme dönemidir. Göz aşısı genellikle yaz sonu (Ağustos-Eylül) veya ilkbaharda yapılırken, kalem aşısı ilkbahar başlangıcında (Şubat-Mart) tercih edilir. Hava sıcaklığının 10-25°C arasında olduğu, don riski olmayan günler seçilmelidir.
• Malzeme Hazırlığı: Aşı için keskin ve temiz bir aşı bıçağı, aşı bağı (örneğin rafya veya özel aşı bandı), aşı macunu ve dezenfektan (örneğin alkol) kullanın. Aletlerin steril olması, hastalık bulaşmasını önler.
• Anaç ve Kalem Seçimi: Anaç ağacın sağlıklı ve hastalıksız olması gerekir. Kalem veya göz, istenilen incir çeşidinden, genç ve verimli bir ağaçtan alınmalıdır. Kalemler yaklaşık 10-15 cm uzunluğunda, en az 2-3 göz içermeli ve taze olmalıdır.
• Aşı Uygulama: Seçilen yönteme göre (örneğin göz aşısı), anaç üzerinde uygun bir kesi yapın. Göz veya kalemi yerleştirirken kambiyum tabakalarının (kabuk altındaki yeşil katman) üst üste gelmesine dikkat edin. Bu, kaynaşma için kritiktir.
• Sabitleme ve Koruma: Aşıyı aşı bağı ile sıkıca bağlayın, ancak çok sıkmamaya özen gösterin. Aşı bölgesini aşı macunu veya benzeri bir koruyucu ile kapatarak nem kaybını ve enfeksiyonu önleyin.
• Sonrası Bakım: Aşıdan sonra ağacı düzenli sulayın ve gübreleyin. Yaklaşık 2-4 hafta içinde aşının tutup tutmadığını kontrol edin (örneğin, göz yeşil kalıyorsa başarılıdır). Aşı bağını, aşı kaynaştıktan sonra çözün.

İncir aşılamasında başarı oranını artırmak ve sorunları önlemek için şu noktalara dikkat edin:

• Hijyen: Aşı bıçağı ve diğer aletleri dezenfekte edin, aksi takdirde mantar veya bakteri bulaşabilir. Aşı yapmadan önce ellerinizi yıkayın.
• Zamanlama ve Hava Koşulları: Aşılama için uygun mevsimi seçin; aşırı sıcak, soğuk veya yağmurlu havalardan kaçının. Aşırı güneş, aşı bölgesinde kurumaya neden olabilir.
• Kalem ve Göz Kalitesi: Kalem veya gözlerin taze olmasına özen gösterin; kurumuş veya hastalıklı materyal kullanmayın. Kalemleri aşı öncesi serin ve nemli bir yerde saklayın.
• Kambiyum Uyumu: Anaç ve kalemin kambiyum katmanlarının mümkün olduğunca üst üste gelmesi, besin ve su akışı için hayati önem taşır. Kesiler düzgün ve temiz olmalıdır.
• Sonrası İzleme: Aşı tutana kadar ağacı stres faktörlerinden (örneğin aşırı sulama veya kuraklık) koruyun. Yabani otları temizleyin ve gerekirse aşı çevresini gölgeleyin.
• Deneyim: Acemiyseniz, önce küçük dallarda pratik yapın. İncir ağaçları genellikle aşıya yatkındır, ancak doğru teknik öğrenilmelidir.

Sonuç olarak, incir aşılama doğru zaman, malzeme ve teknikle yapıldığında yüksek başarı şansı sunar. Bu adımları takip ederek, mevcut ağaçlarınızı iyileştirebilir veya yeni çeşitler elde edebilirsiniz. Unutmayın, sabır ve dikkat, aşılama sürecinin anahtarıdır!