Kuduz aşısı hangi durumlarda ve ne zaman yapılmalı?

Kuduz aşısı, kuduz virüsüne maruz kalma riski olan durumlarda veya şüpheli temas sonrasında uygulanır. Aşağıdaki senaryolarda aşı önerilir:

• Kuduz şüphesi olan bir hayvanın (köpek, kedi, yarasa, tilki vb.) ısırması veya tırmalaması durumunda.
• Hayvanın salyasının açık yara, çizik veya mukoza (göz, ağız, burun) ile temas etmesi halinde.
• Kuduz riski yüksek bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişilerde, koruyucu amaçlı olarak (maruz kalma öncesi profilaksi).
• Laboratuvar çalışanları gibi kuduz virüsüyle temas riski olan meslek gruplarında.

Kuduz aşısının zamanlaması, maruz kalma durumuna göre değişir:

• Maruz Kalma Sonrası Aşılama: Şüpheli bir hayvanla temastan hemen sonra başlanmalıdır. İlk doz mümkün olan en kısa sürede (ideal olarak 24 saat içinde) yapılır, ardından 3., 7., 14. ve 28. günlerde ek dozlar uygulanır. Aşıyla birlikte kuduz immün globulini de verilebilir.
• Koruyucu (Maruz Kalma Öncesi) Aşılama: Risk altındaki kişilerde 0., 7. ve 21. veya 28. günlerde üç doz şeklinde uygulanır. Bu, bağışıklığı önceden oluşturur ve maruz kalma durumunda tedaviyi basitleştirir.

Kuduz, ölümcül bir hastalık olduğundan, şüpheli temaslarda zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Aşılamanın etkili olması için programın aksatılmaması kritiktir. Ayrıca, temas eden hayvanın gözlem altına alınması veya test edilmesi gerekebilir.