Kuduz aşısı için dozlar kaç gün arayla uygulanır?

Kuduz aşısı, kuduz virüsüne maruz kalma riski olan durumlarda veya maruziyet sonrasında uygulanan hayat kurtarıcı bir tedavidir. Aşının dozları, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve birçok ulusal sağlık otoritesinin önerilerine dayanarak belirli bir takvim dahilinde uygulanır. Genellikle, aşı dozları maruziyet sonrası profilaksi (temas sonrası koruma) ve maruziyet öncesi profilaksi (temas öncesi koruma) olarak iki kategoriye ayrılır. Aşağıda, her iki durum için doz uygulama aralıkları detaylı olarak açıklanmıştır.

Bu, kuduz şüpheli bir hayvan (örneğin, köpek, kedi, yarasa) tarafından ısırılma, tırmalanma veya tükürük teması gibi durumlarda uygulanır. Aşı, hızlı bir şekilde bağışıklık oluşturmayı hedefler ve genellikle aşağıdaki takvime göre verilir:

• İlk doz: Mümkün olan en kısa sürede, tercihen maruziyetten sonraki 24 saat içinde uygulanır. Bu, "0. gün" olarak kabul edilir.
• İkinci doz: İlk dozdan 3 gün sonra (yani, 3. günde) uygulanır.
• Üçüncü doz: İkinci dozdan 7 gün sonra (yani, 7. günde, toplamda 10. gün) uygulanır.
• Dördüncü doz: Üçüncü dozdan 14 gün sonra (yani, 14. günde, toplamda 28. gün) uygulanır.

Bu, genellikle "4-doza" veya "Essen protokolü" olarak bilinen standart bir şemadır. Toplam süre 28 gündür ve dozlar arasındaki aralıklar şu şekildedir: 0-3-7-14-28 günler (bazı durumlarda 5. bir doz 28. günde eklenebilir, ancak WHO'nun güncel önerileri 4 dozu içerir). Önemli olan, ilk dozun hemen yapılması ve takvime sadık kalınmasıdır. Ayrıca, ciddi maruziyetlerde kuduz immünoglobulini (RIG) de ilk dozla birlikte uygulanabilir.

Bu, kuduz riski yüksek olan kişilere (örneğin, veterinerler, hayvan bakıcıları, laboratuvar çalışanları veya seyahat edenler) önceden koruma sağlamak için uygulanır. Doz aralıkları daha esnektir ve genellikle şu şekildedir:

• İlk doz: Seçilen bir günde uygulanır (0. gün).
• İkinci doz: İlk dozdan 7 gün sonra uygulanır.
• Üçüncü doz: İkinci dozdan 21 veya 28 gün sonra uygulanır (örneğin, 21. veya 28. günde).

Bu, toplam 3 dozdan oluşan bir şemadır ve dozlar arasındaki aralıklar 0-7-21/28 günler şeklindedir. Maruziyet öncesi aşılama, kişinin bağışıklık sistemini hazırlar ve ileride bir maruziyet durumunda ek doz ihtiyacını azaltır.

Sonuç olarak, kuduz aşısı dozları, maruziyet türüne bağlı olarak değişen aralıklarla uygulanır: maruziyet sonrası için 0-3-7-14 günler, maruziyet öncesi için ise 0-7-21/28 günler temel alınır. Bu takvim, enfeksiyon riskini en aza indirmek için tasarlanmıştır ve zamanında uygulama hayati önem taşır.