Opv aşısı ne amaçla kullanılır ve nasıl etki eder?

OPV (Oral Polio Aşısı), çocuk felci (poliomyelit) hastalığını önlemek amacıyla kullanılan bir aşıdır. Polio virüsünün neden olduğu bu hastalık, özellikle 5 yaş altı çocuklarda kalıcı felç, solunum yetmezliği ve hatta ölümle sonuçlanabilen ciddi bir durumdur. OPV'nin temel kullanım amaçları şunlardır:

• Polio virüsünün vücuda girişini engelleyerek hastalık oluşumunu önlemek.
• Toplumda bağışıklık kazandırarak virüsün yayılmasını durdurmak ve salgınları kontrol altına almak.
• Dünya çapında polio eradikasyonu (tamamen yok etme) hedeflerine ulaşmaya yardımcı olmak, çünkü OPV, ağız yoluyla alındığı için bağırsaklarda yerel bağışıklık oluşturarak virüsün dışkıyla atılmasını ve bulaşmasını engeller.

OPV, canlı ama zayıflatılmış (attenüe) polio virüsü içerir ve ağızdan damla şeklinde uygulanır. Etki mekanizması şu adımlarla gerçekleşir:

• Aşı ağız yoluyla alındıktan sonra, zayıflatılmış virüs bağırsaklara ulaşır ve burada çoğalmaya başlar.
• Bu çoğalma, vücudun bağışıklık sistemini uyararak hem hücresel hem de humoral (antikor temelli) bir yanıt oluşturur. Bağırsak mukozasında yerel IgA antikorları üretilir, bu da virüsün bağırsaklarda tutunmasını ve yayılmasını engeller.
• Aynı zamanda, sistemik bir bağışıklık yanıtı gelişir ve kanda nötralize edici IgG antikorları oluşur. Bu antikorlar, virüsün sinir sistemine ulaşmasını ve felce neden olmasını önler.
• OPV'nin bir avantajı, aşılanan kişilerin dışkılarıyla zayıf virüsü çevreye yayabilmesidir; bu, temas halindeki diğer kişilerde dolaylı olarak bağışıklık gelişimine katkıda bulunabilir (toplumsal bağışıklık). Ancak, bu durum nadiren virüsün mutasyona uğrayarak hastalığa neden olma riski taşıyabilir.

Genel olarak, OPV etkili, ucuz ve uygulaması kolay bir aşıdır, bu da onu gelişmekte olan ülkelerde polio kontrol programlarında yaygın olarak kullanılmasını sağlamıştır. Günümüzde, birçok ülkede inaktive polio aşısı (IPV) ile kombine edilerek kullanılmaktadır.