Rahim ağzı kanser aşısı ne kadar etkilidir?

Rahim ağzı kanseri aşıları, özellikle HPV (İnsan Papilloma Virüsü) enfeksiyonlarına karşı geliştirilmiş olup, bu kanser türünün önlenmesinde oldukça etkilidir. HPV, rahim ağzı kanserinin başlıca nedenidir ve aşılar, en yaygın kanser yapıcı HPV tiplerine karşı koruma sağlar. Aşıların etkinliği, klinik çalışmalar ve uzun vadeli takiplerle desteklenmektedir.

HPV aşıları (örneğin, Gardasil 9, Cervarix) öncelikle HPV 16 ve 18 tiplerine karşı koruma sağlar; bu tipler, rahim ağzı kanseri vakalarının yaklaşık %70'inden sorumludur. Aşıların etkinliği şu şekildedir:

• Klinik çalışmalar, aşının HPV 16 ve 18'e bağlı rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonları önlemede %90'ın üzerinde etkili olduğunu göstermiştir.
• Gardasil 9 gibi daha yeni aşılar, ek olarak diğer yüksek riskli HPV tiplerine (31, 33, 45, 52, 58) karşı koruma sağlar, toplamda rahim ağzı kanserine neden olan HPV tiplerinin yaklaşık %90'ına karşı etkilidir.
• Aşı, HPV enfeksiyonlarını ve ilişkili siğilleri önlemede de yüksek başarı oranlarına sahiptir, bu da dolaylı olarak kanser riskini azaltır.

Aşının etkinliği, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir:

• Yaş: Aşı, genellikle 9-26 yaş arası bireylerde en yüksek etkiyi gösterir, çünkü bu dönemde HPV'ye maruziyet daha düşük olabilir. Ancak 45 yaşa kadar kullanım onayı vardır, etkinlik yaşla birlikte hafif azalabilir.
• Cinsel aktivite başlangıcı: Aşı, HPV'ye maruz kalmadan önce yapıldığında en iyi sonucu verir; bu nedenle ergenlik döneminde aşılama önerilir.
• Aşı tipi ve doz sayısı: Tam aşılama (genellikle 2 veya 3 doz) etkinlik için kritiktir; eksik dozlar korumayı azaltabilir.
• Bağışıklık sistemi: Bağışıklığı baskılanmış bireylerde aşı etkinliği daha düşük olabilir.

HPV aşılarının uzun vadeli etkinliği üzerine yapılan çalışmalar, aşının en az 10-15 yıl boyunca koruyucu olduğunu göstermektedir ve süren araştırmalar, bu sürenin daha uzun olabileceğini işaret etmektedir. Düzenli taramalar (örneğin, Pap smear testleri) aşıya rağmen önerilir, çünkü aşılar tüm HPV tiplerine karşı %100 koruma sağlamaz.

Rahim ağzı kanseri aşıları, HPV kaynaklı enfeksiyonları ve kanser riskini önemli ölçüde azaltmada oldukça etkilidir, ancak tek başına yeterli değildir. Sağlıklı yaşam tarzı ve düzenli jinekolojik kontrollerle birleştirildiğinde, rahim ağzı kanserini önlemede en güçlü araçlardan biridir. Aşı olmadan önce bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.