Sürgün göz aşısı ne zaman uygulanır ve nasıl yapılır?

Sürgün göz aşısı, bitkilerde çoğaltma veya çeşit değiştirme amacıyla yapılan bir aşılama yöntemidir. Bu yöntemde, bir bitkiden alınan tek bir göz (tomurcuk), başka bir bitkinin gövdesine yerleştirilerek kaynaşması sağlanır. Genellikle meyve ağaçları, süs bitkileri ve asmalarda yaygın olarak kullanılır. İki ana türü vardır: T göz aşısı (yaz aşısı) ve yama göz aşısı. Bu yazıda, özellikle sürgün göz aşısının zamanlaması ve uygulama adımlarına odaklanacağız.

Sürgün göz aşısının zamanı, bitkinin türüne ve iklim koşullarına bağlı olarak değişir, ancak genellikle aktif büyüme dönemlerinde yapılır. İşte temel zamanlama önerileri:

• İlkbahar Sonu veya Yaz Başı: Bitkilerin kabuğunun kolayca ayrıldığı, sürgünlerin olgunlaştığı dönemdir. Bu, genellikle Mayıs-Haziran aylarına denk gelir ve T göz aşısı için idealdir.
• Yaz Ayları: Sıcak ve nemli havalar, aşının tutma şansını artırır. Temmuz-Ağustos aylarında yapılabilir, özellikle meyve ağaçları için uygundur.
• Sonbahar: Bazı bitkiler için Eylül-Ekim aylarında da yapılabilir, ancak soğuklar başlamadan önce aşının kaynaşması için yeterli zaman olmalıdır.

Genel olarak, aşının başarılı olması için bitkinin kabuğunun "yeşil kabuk" durumunda olması ve hava sıcaklıklarının 15-25°C arasında seyretmesi önerilir. Aşırı sıcak, soğuk veya kurak dönemlerden kaçınılmalıdır.

Sürgün göz aşısı yapmak için dikkatli ve steril bir yaklaşım gereklidir. İşte adım adım uygulama rehberi:

• Malzeme Hazırlığı: Keskin ve dezenfekte edilmiş bir aşı bıçağı, aşı bağı (örneğin rafya veya özel aşı bandı), anaç bitki (aşının yapılacağı bitki) ve kalem bitki (gözün alınacağı bitki) gereklidir. Tüm malzemeler temiz olmalıdır.
• Gözün Seçimi ve Alınması: Kalem bitkiden, sağlıklı ve olgun bir sürgün seçin. Gözün (tomurcuk) altından başlayarak, yaklaşık 2-3 cm uzunluğunda bir kabuk parçası kesin. Gözün zarar görmemesi için dikkatli olun; ideal olarak, gözün altında ince bir odun dokusu kalmalıdır.
• Anaç Hazırlığı: Anaç bitkinin gövdesinde, topraktan 15-30 cm yükseklikte, düzgün bir bölge seçin. Buraya "T" şeklinde bir kesi yapın: Önce yatay bir kesi (yaklaşık 1 cm), sonra dikey bir kesi (2-3 cm) uygulayarak kabuğu hafifçe kaldırın.
• Aşının Yerleştirilmesi: Hazırladığınız gözlü kabuk parçasını, anaçtaki T kesisine yerleştirin. Gözün dışarıda kalmasına ve kabuğun temas etmesine dikkat edin. Fazla odun dokusunu temizleyerek kaynaşmayı kolaylaştırın.
• Bağlama İşlemi: Aşı bağı ile gözü sıkıca sarın, ancak gözün hava almasını engellemeyin. Bağ, aşının kaynaşmasını sağlamak için yeterince sıkı olmalıdır.
• Sonrası Bakım: Aşıyı korumak için üzerini aşı macunu veya benzeri bir malzemeyle kapatabilirsiniz. Yaklaşık 2-4 hafta sonra, gözün yeşerdiğini kontrol edin. Başarılı olduğunda, bağı gevşetin ve anaç bitkinin üst kısmını zamanla keserek yeni sürgünün büyümesine izin verin.

Sürgün göz aşısının başarısını artırmak için şu noktalara dikkat edin:

• Hijyen: Aletleri dezenfekte ederek hastalık bulaşmasını önleyin.
• Zamanlama: Bitkinin aktif olduğu dönemde yapın; aşırı sıcak veya soğuktan kaçının.
• Göz Seçimi: Sağlıklı, hastalıksız gözler kullanın; genellikle orta kısımdaki gözler daha verimlidir.
• Sulama: Aşı sonrası bitkiyi düzenli sulayın, ancak aşırı su vermeyin.

Bu adımları takip ederek, sürgün göz aşısı ile bitkilerinizi verimli bir şekilde çoğaltabilir veya iyileştirebilirsiniz. Unutmayın, pratik yapmak başarı oranınızı artıracaktır!