18 Ay Üstü Çocuklarda Otizm Belirtileri
Otizm spektrum bozukluğu, erken çocukluk döneminde başlayan ve sosyal etkileşim, iletişim ve davranış alanlarında farklılıklar gösteren nörogelişimsel bir durumdur. 18 aylık ve üzeri çocuklarda otizm belirtileri genellikle daha belirgin hale gelir ve ebeveynler veya bakım verenler tarafından gözlemlenebilir. Bu belirtiler çocuğun gelişimsel aşamalarına göre değerlendirilmelidir. İşte 18 ay üstü çocuklarda yaygın olarak görülen otizm belirtileri:
Sosyal Etkileşim ve İletişimdeki Belirtiler
- Göz teması kurmada zorluk veya göz temasından kaçınma; örneğin, konuşurken veya oyun oynarken nadiren gözlerine bakması.
- İsmiyle seslenildiğinde tepki vermeme veya ilgisiz kalma, sanki duymuyormuş gibi davranması.
- Ortak dikkat eksikliği; örneğin, bir nesneyi işaret ettiğinizde ona bakmaması veya ilgisini çeken bir şeyi size göstermemesi.
- Yaşıtlarıyla etkileşim kurmada isteksizlik; oyunlara katılmama, yalnız oynamayı tercih etme veya sosyal durumlarda kayıtsız kalma.
- Duygusal tepkilerde farklılık; örneğin, sevindiğinde veya üzüldüğünde bunu ifade etmede zorlanma veya başkalarının duygularını anlamada güçlük çekme.
- Sözel olmayan iletişimde sınırlılık; jestler, mimikler veya beden dili kullanmada zayıflık, örneğin el sallama veya sarılma gibi davranışları nadiren gösterme.
Dil ve İletişim Gelişimindeki Belirtiler
- Konuşmada gecikme veya sınırlı kelime dağarcığı; örneğin, 18 aylıkken hiç kelime kullanmama veya 2 yaşına geldiğinde basit cümleler kuramama.
- Ekolali (tekrarlayan konuşma); duyduğu kelimeleri veya cümleleri anlamsız şekilde tekrarlama, ancak iletişim amaçlı kullanmama.
- Konuşmanın tonu ve ritminde alışılmadık özellikler; monoton bir sesle konuşma veya konuşurken garip vurgular kullanma.
- Sohbet başlatmada veya sürdürmede zorluk; sorulara yanıt vermeme veya konuşmayı ilerletmek için çaba göstermeme.
- Hayali oyunlar oynamada eksiklik; örneğin, bir oyuncağı canlandırarak oynamak yerine sadece döndürme veya sıralama gibi tekrarlayan davranışlar sergileme.
Tekrarlayan Davranışlar ve Sınırlı İlgi Alanları
- Tekrarlayan hareketler; el çırpma, sallanma, dönme veya parmak uçlarında yürüme gibi stereotipik davranışlar sergileme.
- Rutinlere aşırı bağlılık; günlük aktivitelerdeki küçük değişikliklere karşı yoğun tepkiler gösterme, örneğin yemek düzeni veya oyun sırası değiştiğinde öfke nöbetleri yaşama.
- Sınırlı ve yoğun ilgi alanları; belirli bir oyuncak, nesne veya konuya takıntılı şekilde bağlanma ve diğer aktivitelere ilgi göstermeme.
- Duyusal uyaranlara alışılmadık tepkiler; yüksek sese, belirli dokulara veya ışığa aşırı hassasiyet gösterme veya tam tersine duyusal uyaranlara karşı tepkisiz kalma.
- Nesnelerle alışılmadık şekilde oynama; örneğin, oyuncakları amacına uygun kullanmak yerine sürekli sıralama, döndürme veya koklama.
Genel Uyarılar ve Öneriler
18 ay üstü çocuklarda bu belirtilerin varlığı, otizm spektrum bozukluğunun bir göstergesi olabilir, ancak kesin tanı için bir uzmana başvurmak önemlidir. Erken teşhis ve müdahale, çocuğun gelişimini desteklemede kritik rol oynar. Ebeveynler veya bakım verenler, bu belirtileri fark ettiklerinde bir çocuk doktoru, çocuk nöroloğu veya gelişimsel pediatrist ile iletişime geçmelidir. Unutmayın, her çocuk benzersizdir ve belirtilerin şiddeti değişebilir; profesyonel değerlendirme, çocuğun ihtiyaçlarına uygun bir destek planı oluşturmaya yardımcı olacaktır.
|