Ceviz ağaçlarında göz aşısı nasıl uygulanır?

Ceviz ağaçlarında göz aşısı, bir bitkinin tomurcuk (göz) kısmının başka bir bitkiye nakledilerek kaynaştırılması işlemidir. Bu yöntem, üstün özelliklere sahip ceviz çeşitlerinin çoğaltılması, ağacın verimliliğini artırma veya hastalıklara dayanıklı anaçlarla birleştirme amacıyla yaygın olarak kullanılır. Göz aşısı, diğer aşılama yöntemlerine göre daha az stres yaratır ve yüksek başarı oranına sahiptir.

Ceviz ağaçlarında göz aşısı genellikle iki dönemde yapılır:

• İlkbahar Göz Aşısı: Ağaçların aktif büyüme döneminde, kabuğun kolay ayrıldığı zaman (genellikle nisan-mayıs ayları) uygulanır. Bu dönemde "sürgün göz aşısı" tercih edilir.
• Yaz Göz Aşısı: Ağustos-eylül aylarında, odunlaşmış gözler kullanılarak yapılır. Bu, "durgun göz aşısı" olarak adlandırılır ve ertesi ilkbaharda sürmeye başlar.

Göz aşısı yapmak için aşağıdaki malzemeleri hazırlayın:

• Keskin ve temiz bir aşı bıçağı veya özel aşı makası
• Sağlıklı anaç (aşının yapılacağı ağaç) ve kalem (gözün alınacağı ağaç)
• Aşı bağı (rafya, aşı bandı veya özel lastik bant)
• Koruyucu macun veya aşı sargısı
• Dezenfektan (aletleri temizlemek için)

İşlemi adım adım takip ederek uygulayabilirsiniz:

• Adım 1: Anaç ve Kalem Seçimi: Anaç olarak sağlıklı, 1-2 yaşında ve yaklaşık 1-2 cm çapında bir dal seçin. Kalem olarak ise, üstün özelliklere sahip bir ceviz ağacından, olgunlaşmış ve tomurcukları belirgin bir sürgün alın.
• Adım 2: Gözün Alınması: Kalem üzerinden bir göz (tomurcuk) kesin. Bunun için, aşı bıçağı ile gözün 1-1.5 cm üstünden başlayarak, hafifçe odun kısmına inerek 2-2.5 cm uzunluğunda bir kabuk parçası kesin. Gözün zarar görmemesi için dikkatli olun.
• Adım 3: Anaçta Kesik Açma: Anaç dal üzerinde, topraktan 15-20 cm yükseklikte, "T" şeklinde bir kesik yapın. Önce yatay bir kesik (1-1.5 cm), sonra dikey bir kesik (2-2.5 cm) uygulayarak kabuğu kaldırın.
• Adım 4: Gözün Yerleştirilmesi: Hazırladığınız gözü, anaçtaki T kesiğinin altına doğru iterek yerleştirin. Gözün odun kısmı tamamen çıkarılmış olmalı ve anaçla temas etmelidir.
• Adım 5: Bağlama ve Koruma: Gözü yerleştirdikten sonra, aşı bağı ile sıkıca sarın. Gözün dışarıda kalmasına dikkat edin. Aşırı sıkmadan, su ve hava geçirmeyecek şekilde bağlayın. Aşı macunu ile açık kısımları kapatarak enfeksiyon riskini azaltın.

Aşının tutması için aşağıdaki bakım adımlarını izleyin:

• Aşı bağını, 3-4 hafta sonra gevşetin veya kesin. Gözün yeşermeye başladığını gözlemleyin.
• Anaç üzerindeki yabani sürgünleri temizleyerek, aşıya besin gitmesini sağlayın.
• Düzenli sulama yapın, ancak aşı bölgesinin aşırı nemli kalmasını önleyin.
• Başarılı bir kaynaşma sonrası, ertesi ilkbaharda aşılı kısmın üzerindeki anaç kısmını keserek, aşılı dalın büyümesini teşvik edin.

Göz aşısı sırasında karşılaşabileceğiniz yaygın sorunlar şunlardır:

• Gözün Kuruması: Aşırı sıcak veya rüzgara maruz kalmamak için aşıyı uygun zamanda yapın ve koruyucu macun kullanın.
• Enfeksiyon: Aletleri dezenfekte ederek ve aşı bölgesini temiz tutarak önleyin.
• Başarısız Kaynaşma: Anaç ve kalemin uyumsuzluğundan kaçının; aynı tür veya uyumlu çeşitler seçin.

Bu adımları takip ederek, ceviz ağaçlarında göz aşısını başarıyla uygulayabilir ve sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlayabilirsiniz. İlk denemelerde pratik yapmak, becerinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır.