Difteri aşısı ne işe yarar ve nasıl uygulanır?

Difteri aşısı, Corynebacterium diphtheriae bakterisinin neden olduğu difteri hastalığına karşı koruma sağlamak için geliştirilmiş bir aşıdır. Difteri, ciddi solunum problemlerine, kalp yetmezliğine, felce ve hatta ölüme yol açabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Aşı, bu bakterinin ürettiği toksine (zehir) karşı bağışıklık sistemini uyararak vücudun hastalıkla savaşmasını kolaylaştırır. Difteri aşısı, genellikle çocukluk dönemi aşı takviminde yer alır ve toplumda yaygın aşılama sayesinde difteri vakaları büyük ölçüde azaltılmıştır. Örneğin, Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, aşılama programları difteri kaynaklı ölümleri %90'dan fazla oranda düşürmüştür. Aşı, özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler için hayati önem taşır.

Difteri aşısı, genellikle kombine aşılar içinde uygulanır; yalnız başına değil, diğer aşılarla birlikte verilir. En yaygın olarak kullanılan kombinasyonlar şunlardır:

• DaBT-IPA-Hib aşısı: Difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci ve Haemophilus influenzae tip b'ye karşı koruma sağlar. Bu, bebeklik döneminde rutin olarak uygulanan bir aşıdır.
• Td aşısı: Tetanoz ve difteri toksoidlerini içerir ve genellikle ergenlerde ve yetişkinlerde rapel (pekiştirme) dozu olarak kullanılır.
• Tdap aşısı: Tetanoz, difteri ve aselüler boğmaca bileşenlerini içerir; hamilelik döneminde veya yetişkin aşılama programlarında önerilir.

Aşının uygulanma süreci şu adımları içerir:

• Doğumdan sonraki 2., 4. ve 6. aylarda bebeklere birincil aşılama serisi olarak DaBT-IPA-Hib aşısı yapılır. 18. ayda ve 4-6 yaş arasında rapel dozları uygulanır.
• Ergenlik döneminde (genellikle 11-12 yaşlarında) Tdap aşısı ile pekiştirme yapılır. Yetişkinlerde ise her 10 yılda bir Td aşısı tekrarlanır.
• Aşı, genellikle kas içine (intramüsküler) enjeksiyon yoluyla uygulanır; bebeklerde uyluk kası, daha büyük çocuk ve yetişkinlerde ise kol kası tercih edilir. Enjeksiyon öncesi cilt temizlenir ve steril bir iğne kullanılır.

Aşı sonrası hafif yan etkiler görülebilir, bunlar arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık, hafif ateş veya halsizlik yer alır. Bu etkiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Aşının uygulanması, bir sağlık profesyoneli (doktor veya hemşire) tarafından yapılmalıdır ve aşı öncesi bireyin genel sağlık durumu değerlendirilir. Hamilelik veya alerji öyküsü gibi durumlarda, hekim önerisiyle aşı planı kişiselleştirilebilir.

Difteri aşısı, bu tehlikeli hastalığa karşı etkili bir koruma sağlar ve düzenli aşılama programlarıyla toplum sağlığını güvence altına alır. Aşının zamanında uygulanması, bireysel ve toplumsal bağışıklık için kritik öneme sahiptir; bu nedenle ebeveynlerin ve bireylerin aşı takvimlerine uyması önerilir. Unutmayın, aşılar sadece sizi değil, çevrenizdeki savunmasız kişileri de korur.