Fındık aşısı nasıl uygulanır, hangi yöntemler tercih edilir?

Fındık aşısı, fındık bitkisinin çoğaltılması, verimliliğinin artırılması veya farklı çeşitlerin birleştirilmesi için kullanılan bir bitki üretim tekniğidir. Aşılama, genellikle daha dayanıklı bir anaç üzerine istenilen çeşidin kalem veya göz aşılarıyla birleştirilmesiyle yapılır. Bu yöntem, fındık tarımında verimli ve kaliteli ürün elde etmek için yaygın olarak tercih edilir.

Fındık aşısı için en uygun zaman, bitkinin aktif büyüme dönemine girmeden önceki veya sonraki dönemlerdir. Genellikle ilkbahar aylarında (Mart-Nisan) veya sonbaharda (Eylül-Ekim) yapılır. İlkbahar aşısı, havaların ısınmaya başlaması ve bitkinin uyanma döneminde tercih edilirken, sonbahar aşısı bitkinin dinlenme evresine girmeden önce uygulanır. Aşının başarısı için sıcaklık, nem ve bitki sağlığı gibi faktörlere dikkat edilmelidir.

Fındık aşısında çeşitli yöntemler kullanılabilir; bunlar arasında en yaygın olanları şunlardır:

• Yarma Aşı: Bu yöntemde, anaç bitkinin gövdesi veya dalı düzgün bir şekilde yarılarak, hazırlanan kalem aşı yerleştirilir. Özellikle kalın anaçlar için uygundur ve ilkbaharda tercih edilir. Aşı yapıldıktan sonra aşı bağı ile sabitlenir ve macunla kapatılır.
• Kakma Aşı (İngiliz Aşısı): Anaç ve kalem aynı kalınlıkta olduğunda kullanılır. Her iki parçada V şeklinde kesiler açılarak birleştirilir ve sıkıca bağlanır. Bu yöntem, daha hızlı kaynaşma sağlar ve genellikle ilkbahar döneminde uygulanır.
• Göz Aşısı (T Göz Aşısı): Bu yöntemde, anaç üzerine T şeklinde bir kesi açılarak, tomurcuk (göz) içeren bir kabuk parçası yerleştirilir. Daha az stres oluşturduğu için yaz aylarında tercih edilir ve bitkinin büyümesine izin verir.
• Yanaştırma Aşı: Anaç ve kalem yan yana getirilerek kesilerle birleştirilir. Özellikle ince dallar için uygun olup, ilkbahar veya sonbaharda yapılabilir.

Fındık aşısı uygulaması genellikle şu adımları içerir:

• Malzeme Hazırlığı: Temiz ve keskin bir aşı bıçağı, aşı bağı (rafya veya özel bant), aşı macunu ve sağlıklı anaç ile kalem bitkileri hazırlanır. Kalemler, istenen çeşitten alınmalı ve hastalıksız olmalıdır.
• Anaç ve Kalem Seçimi: Anaç olarak güçlü ve dayanıklı bir fındık bitkisi seçilir. Kalem ise, verimli bir ağaçtan alınan, en az 2-3 göz içeren bir dal parçasıdır. Aşının uyum sağlaması için anaç ve kalem çaplarının benzer olması önemlidir.
• Aşı Yapımı: Seçilen yönteme göre (örneğin, yarma aşı), anaç üzerinde uygun bir kesi yapılır. Kalem, keskin bir bıçakla uygun şekilde hazırlanarak anaçla birleştirilir. Kesilerin temiz ve pürüzsüz olması, kaynaşmayı kolaylaştırır.
• Sabitleme ve Koruma: Aşı bölgesi aşı bağı ile sıkıca bağlanır ve hava almasını önlemek için aşı macunu ile kapatılır. Bu, enfeksiyon riskini azaltır ve nem dengesini korur.
• Bakım ve Takip: Aşı yapıldıktan sonra, bitki düzenli olarak sulanır ve güneşten korunur. Yaklaşık 2-4 hafta içinde aşının tutup tutmadığı kontrol edilir; başarılı aşılarda yeni sürgünler görülür.

Fındık aşısının başarısı için şu noktalara özen gösterilmelidir:

• Zamanlama: Aşının mevsimsel koşullara uygun yapılması, sıcaklık ve nemin kontrol edilmesi gerekir.
• Hijyen: Aletlerin dezenfekte edilmesi, hastalık bulaşmasını önler.
• Uyum: Anaç ve kalemin aynı familyadan olması ve uyumlu olması, aşının tutma şansını artırır.
• Koruma: Aşı sonrası bitkinin rüzgar, aşırı güneş ve zararlılardan korunması önemlidir.

Genel olarak, fındık aşısı doğru teknik ve bakımla yüksek başarı oranı sağlar. Eğer tecrübeniz yoksa, uzmanlardan destek almanız önerilir. Bu yöntemler, fındık bahçelerinde verimi artırmak ve kaliteli ürün elde etmek için etkili bir yol sunar.