Kuduz aşısı ne kadar sürede uygulanmalıdır?

Kuduz aşısı, kuduz virüsüne maruz kalma riski olan durumlarda veya şüpheli bir hayvan ısırığı sonrasında uygulanan hayat kurtarıcı bir tedavidir. Kuduz, ölümcül bir viral hastalık olduğundan, aşının zamanında yapılması kritik önem taşır. Aşı süreci, maruziyet sonrası profilaksi (PEP) olarak adlandırılır ve belirli bir programa göre yürütülür. İşte kuduz aşısının ne kadar sürede uygulanması gerektiğine dair detaylı bilgiler:

Kuduz riski taşıyan bir ısırık veya temas durumunda, aşı mümkün olan en kısa sürede başlatılmalıdır. İdeal olarak, ilk doz, maruziyetten sonraki 24 saat içinde uygulanmalıdır. Erken müdahale, virüsün sinir sistemine yayılmasını önlemek için hayati öneme sahiptir. Gecikmeler, hastalığın ilerlemesine ve tedavinin etkinliğinin azalmasına neden olabilir.

Kuduz aşısı genellikle bir dizi enjeksiyon şeklinde verilir. Standart uygulama, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve birçok sağlık otoritesi tarafından önerilen aşağıdaki programa göre yapılır:

• İlk doz: Maruziyet sonrası mümkün olan en kısa sürede (tercihen gün 0).
• İkinci doz: İlk dozdan 3 gün sonra (gün 3).
• Üçüncü doz: İlk dozdan 7 gün sonra (gün 7).
• Dördüncü doz: İlk dozdan 14 gün sonra (gün 14).
• Beşinci doz: Bazı durumlarda, ilk dozdan 28 gün sonra (gün 28) ek bir doz önerilebilir, özellikle yüksek riskli maruziyetlerde veya bağışıklık sistemi zayıf bireylerde.

Bu, toplamda 4-5 doz içeren bir süreçtir ve genellikle 2-4 hafta içinde tamamlanır. Aşılar, kas içine (genellikle kol veya uyluk) enjekte edilir.

Şiddetli maruziyet durumlarında (örneğin, derin ısırıklar veya yüz ve boyun bölgesindeki yaralar), kuduz aşısına ek olarak kuduz immün globulin (RIG) de uygulanabilir. RIG, ilk doz aşıyla birlikte verilir ve hızlı bir bağışıklık yanıtı sağlar. Bu, virüsün yayılmasını geciktirerek aşının etkili olması için zaman kazandırır.

Özetle, kuduz aşısı maruziyet sonrası hemen başlatılmalı ve genellikle 2-4 hafta içinde tamamlanmalıdır. Erken müdahale, kuduzun önlenmesinde anahtar rol oynar, bu nedenle şüpheli bir durumda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.