Rekombinant hepatit b aşısı nedir ve nasıl etki eder?

Rekombinant hepatit B aşısı, hepatit B virüsüne (HBV) karşı koruma sağlamak için geliştirilmiş bir aşı türüdür. Bu aşı, geleneksel aşılardan farklı olarak, virüsün tamamını kullanmak yerine, virüsün yüzeyindeki bir protein olan hepatit B yüzey antijenini (HBsAg) üretmek için rekombinant DNA teknolojisini kullanır. Bu yöntem, aşının güvenliğini artırır, çünkü canlı veya inaktive edilmiş virüs içermez ve bu nedenle enfeksiyon riski taşımaz. Rekombinant hepatit B aşısı, genellikle çocukluk döneminde başlanan ve belirli aralıklarla uygulanan bir aşı programıyla etkin bir şekilde koruma sağlar. Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen bu aşı, hepatit B'nin neden olduğu karaciğer hastalıkları, siroz ve karaciğer kanseri riskini önemli ölçüde azaltır.

Rekombinant hepatit B aşısının etki mekanizması, bağışıklık sistemini uyararak antikor üretimini tetiklemeye dayanır. İşleyişi şu adımlarla özetlenebilir:

• Aşı, rekombinant DNA teknolojisi kullanılarak maya hücrelerinde (örneğin, Saccharomyces cerevisiae) üretilen hepatit B yüzey antijenini (HBsAg) içerir. Bu antijen, virüsün doğal yapısını taklit eder ancak hastalık yapıcı özelliği yoktur.
• Aşı enjeksiyon yoluyla vücuda verildiğinde, bağışıklık sistemi bu yabancı antijeni tanır ve ona karşı bir savunma tepkisi başlatır. Bu süreçte, antijen sunan hücreler (örneğin, makrofajlar) antijeni işleyerek T lenfositlerine ve B lenfositlerine sunar.
• B lenfositleri, antijene özgü antikorlar (anti-HBs) üretmeye başlar. Bu antikorlar, gelecekte hepatit B virüsü ile karşılaşıldığında, virüsün yüzey antijenine bağlanarak onu nötralize eder ve enfeksiyonun önlenmesine yardımcı olur.
• Aynı zamanda, T lenfositleri de hafıza hücreleri oluşturur. Bu hücreler, uzun süreli bağışıklık sağlar ve virüsle tekrar temas durumunda hızlı bir şekilde antikor üretimini tetikleyerek korumayı sürdürür.

Rekombinant hepatit B aşısı, genellikle iki veya üç doz halinde uygulanır (örneğin, 0, 1 ve 6. aylarda). Bu program, yeterli antikor seviyelerinin oluşmasını sağlar ve koruyuculuk oranı %90-95'in üzerindedir. Aşı, hepatit B'ye karşı etkili bir koruma sağlayarak, virüsün bulaşmasını ve kronik hepatit komplikasyonlarını önler.