Sarı humma aşısı nasıl yapılır ve kimler olmalı?

Sarı humma aşısı, sarı humma virüsünün zayıflatılmış canlı bir formunu içeren ve hastalığa karşı bağışıklık sağlayan bir aşıdır. Genellikle tek doz uygulanır ve ömür boyu koruma sağladığı kabul edilir. Aşı, endemik bölgelere seyahat edenler veya bu bölgelerde yaşayanlar için kritik öneme sahiptir, çünkü sarı humma ciddi, bazen ölümcül bir hastalıktır.

Sarı humma aşısı, genellikle aşağıdaki adımlarla uygulanır:

• Aşı, yetkili sağlık merkezlerinde veya seyahat sağlığı kliniklerinde yapılır. Sadece sertifikalı sağlık çalışanları tarafından uygulanmalıdır.
• Aşı, genellikle üst kolun deri altına (subkutan) enjekte edilir. Tek doz olarak verilir ve uygulama hızlıdır, genellikle birkaç dakika sürer.
• Aşı sonrası, uluslararası seyahatler için geçerli olan bir "Uluslararası Aşı ve Profilaksi Sertifikası" (sarı kart) düzenlenir. Bu sertifika, aşının yapıldığı tarihten 10 gün sonra geçerli olur ve birçok ülke giriş için bu belgeyi talep eder.
• Aşıdan sonra hafif yan etkiler görülebilir, örneğin enjeksiyon bölgesinde ağrı, hafif ateş veya baş ağrısı. Bu etkiler genellikle birkaç gün içinde geçer.

Sarı humma aşısı, özellikle aşağıdaki gruplar için önerilir:

• Endemik bölgelere seyahat edenler: Sarı hummanın yaygın olduğu Afrika ve Güney Amerika ülkelerine (örneğin Brezilya, Peru, Nijerya) giden kişiler aşı olmalıdır. Bazı ülkeler, giriş için aşı sertifikasını zorunlu kılar.
• Endemik bölgelerde yaşayanlar: Bu bölgelerdeki yerel halk, salgın riskine karşı aşılanmalıdır. Yerel sağlık otoriteleri genellikle rutin aşılama programları düzenler.
• Laboratuvar çalışanları: Sarı humma virüsü ile çalışan kişiler, mesleki maruziyet riskine karşı aşılanmalıdır.
• Askeri personel veya sık seyahat edenler: Riskli bölgelere düzenli olarak giden kişiler, korunma amacıyla aşı yaptırmalıdır.

Bazı durumlarda sarı humma aşısı önerilmez veya ertelenmelidir:

• 6 aylıktan küçük bebekler: Aşı, bu yaş grubunda genellikle güvenli değildir; 9 aylıktan itibaren önerilir.
• Hamile kadınlar: Aşı, sadece yüksek risk durumlarında ve doktor tavsiyesiyle yapılmalıdır, çünkü fetüs üzerinde potansiyel riskler olabilir.
• Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler: HIV/AIDS, kanser tedavisi görenler veya organ nakli olanlar gibi gruplar, aşının canlı virüs içermesi nedeniyle risk altında olabilir; doktor değerlendirmesi şarttır.
• Yumurta alerjisi olanlar: Aşı, yumurta proteinleri içerebileceğinden, alerjik reaksiyon riski nedeniyle dikkatle değerlendirilmelidir.
• Ciddi hastalığı olanlar: Ateşli hastalık veya akut enfeksiyon durumlarında aşı ertelenebilir.

Sarı humma aşısı, hastalığın önlenmesinde etkili ve güvenli bir yöntemdir. Seyahat planları yapmadan önce, bir sağlık uzmanına danışarak kişisel risk faktörlerinizi değerlendirmeniz önemlidir. Unutmayın, aşı sadece kendinizi korumakla kalmaz, toplumda hastalığın yayılmasını önlemeye de yardımcı olur.