Tetanoz aşısı ne zaman ve nasıl yapılır?

Tetanoz aşısı, Clostridium tetani bakterisinin neden olduğu tetanoz hastalığına karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Bu bakteri, toprakta, tozda ve hayvan dışkısında bulunabilir ve vücuda derin kesikler, yanıklar veya delici yaralanmalar yoluyla girebilir. Tetanoz, kas spazmları, çene kilitlenmesi ve solunum problemleri gibi ciddi semptomlara yol açabilir, bu nedenle aşıyla önlenmesi hayati önem taşır. Aşı, genellikle difteri ve boğmaca aşılarıyla birlikte kombine olarak uygulanır (örneğin, DTaP veya Tdap aşıları).

Tetanoz aşısı, yaş gruplarına ve risk faktörlerine göre belirli bir program dahilinde uygulanır. İşte genel aşılama takvimi:

• Bebeklik ve Çocukluk Dönemi: Tetanoz aşısı, genellikle difteri ve boğmaca ile birlikte DTaP aşısı olarak verilir. Standart program şu şekildedir: 2. ay, 4. ay, 6. ay, 15-18. ay ve 4-6 yaş arasında rapel (pekiştirme) dozu.
• Ergenlik Dönemi: 11-12 yaşlarında, Tdap aşısı (tetanoz, difteri ve boğmaca) olarak bir rapel dozu önerilir. Bu, özellikle boğmacaya karşı ek koruma sağlar.
• Yetişkinlik Dönemi: Yetişkinlerde, tetanoz ve difteri için Td aşısı her 10 yılda bir rapel olarak uygulanmalıdır. Hamilelik durumunda, her gebelikte Tdap aşısı önerilir (tercihen 27-36. haftalar arasında).
• Yaralanma Durumları: Temiz ve küçük yaralanmalarda, son 10 yıl içinde aşı yapıldıysa ek doz gerekmez. Ancak kirli veya derin yaralarda, son 5 yıl içinde aşı yapılmadıysa hemen bir rapel dozu önerilir. Aşılama geçmişi bilinmiyorsa, tam aşılama serisi başlatılabilir.

Tetanoz aşısı, genellikle kas içine (intramüsküler) enjeksiyon yoluyla uygulanır. İşte aşının yapılış süreci:

• Hazırlık: Aşı, sağlık profesyoneli (doktor veya hemşire) tarafından, steril koşullarda hazırlanır. Aşı, genellikle üst kol veya uyluk kasına uygulanır; bebeklerde uyluk tercih edilir.
• Uygulama: Aşı, tek kullanımlık bir enjektörle kas dokusuna enjekte edilir. İşlem hızlıdır ve genellikle birkaç saniye sürer. Aşı sonrası, enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık veya şişlik gibi yan etkiler görülebilir, ancak bunlar geçicidir.
• Sonrası: Aşı yapıldıktan sonra, kişinin 15-30 dakika gözlem altında tutulması önerilir (alerjik reaksiyon riski nedeniyle). Ateş, halsizlik veya baş ağrısı gibi hafif yan etkiler olabilir; bunlar genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Ciddi yan etkiler nadirdir ve hemen tıbbi yardım gerektirir.